KIRIK SONRASI FİZİK TEDAVİ

Kırıklar birçok olası istenmeyen yan etkilerle ilişkili olup; ciddi maliyet ve hastalık durumuna neden olmaktadır. Kırıklara bağlı engellilik veya basit günlük yaşam aktivitelerinde kısıtlılık yaşanabilmektedir. Özellikle yaşlı grupta önem taşımaktadır.

İleri yaşlarda ve menopoz sonrası kadınlarda kemik erimesi sıklığı artmakta ve bununla ilişkili kırıklarla karşılaşma olasılığı daha yüksektir. Kemik erimesine bağlı görülen kalça, omurga ve ön kol kırıkları yanında diğer kırıklar da kişilerde önemli aktivite kayıplarına neden olabilmektedir.

Fizik tedavi programları, hasta eğitimi, düşmeyi önlemeye yönelik çevresel düzenlemeler, yardımcı cihazlar, uyarlayıcı ekipmanlar ve enerji koruma teknikleri gibi başlıkları içermelidir.

Kalça kırıklarında, erken dönem ve yoğun fizik tedavi programları sonuçların iyileştirilmesine yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda kısa dönemli fizyoterapi programları uzun dönemli olarak da sürdürülmeli, ev programları mutlaka rehabilitasyon programına dahil edilmelidir. Kalça kırıkları, genel olarak hareketliliği ve yürümeyi etkiler, fakat bozulmuş hareketlilik giyinme, bir yerden başka bir yere geçme gibi kendine bakım etkinliklerinde de engelliliğe neden olmaktadır.

Omurga kırıklarında rehabilitasyon programlarının içeriğinde en başta ağrı yönetimi, korse kullanımı ve egzersiz programları yer almaktadır. Egzersizin düşme, kırık ve kemik mineral yoğunluğu üzerindeki etkilerine göre egzersiz çeşitleri değişiklik göstermektedir. Kemik erimesi veya kemik erimesine bağlı omurga kırığı olan bireylerde yapılan egzersizler çok büyük önem arz etmektedir. Solunum, kuvvetlendirme ve denge egzersizleri başta olmak üzere çok çeşitli bir egzersiz programı oluşturulmalıdır.

Diğer merkezden uzak eklemlerde görülen kırık rehabilitasyonun amacı; yaralanmanın kendisi, hareketsizlik, uygulanan atel/alçı veya cerrahi sonrası ortaya çıkabilecek hareket, kuvvet ya da vücut konum algı kaybını düzeltmektir. Yoğun rehabilitasyon programlarıyla kişilerin kırık öncesi aktivite düzeylerine en yakın olacak şekilde ulaşmaları amaçlanır.

Üst ve alt uzuv kırıklarında, kırık sonrası fizik tedavi programlarında normal eklem hareket açıklığı, germe, kuvvetlendirme ve enerji koruma teknikleri yer almalıdır.

Alt uzuv kırık rehabilitasyonlarında mutlaka denge egzersizleri ve vücut konum algısı egzersizlerine yer verilmelidir.

Kırık sonrası bakım ve rehabilitasyonda yaşlı grup başta olmak üzere düşmenin önlenmesi, hasta/hasta yakını eğitimleri, bireylerin işlevselliğini ve yaşam kalitesini arttırmaya yönelik çalışmalar yapılmalıdır.